Θεοδόσης Παπαθεοδωρόπουλος
Theodosis Papaspiropoulos
Λακήθρα
Lakithra
year born
1948
έτος γέννησης
Συνέντευξη: Μαρία Πατσαρίκα
Interviewer: Maria Patsarika
Αξιομνημόνευτες πρακτικές
Memorable practices
“Την Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου ο στρατός έριξε προμήθειες από αεροπλάνα, σακιά με ψωμί και κονσέρβες με κρέας. Έριχναν τις προμήθειες έξω από κατοικημένες περιοχές και προσγειώνονταν στους θάμνους, αλλά και πάλι μπορούσαμε να τις βρούμε.
Το ελληνικό κράτος προσέφερε άτοκα δάνεια και υλικά για την ανακατασκευή των σπιτιών και των δημόσιων κτιρίων. Η εκκλησία μας χτίστηκε με τη συμβολή των ανθρώπων του χωριού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες ευρωπαϊκές χώρες συνεισέφεραν οικονομικά. Το νοσοκομείο και το χωριό Κουρκουμελάτα ανακατασκευάστηκαν από τον εφοπλιστή Βεργωτή. Θυμάμαι τον τότε Έλληνα υπουργό Οικονομικών Ξενοφώνα Ζολώτα να λέει ότι αυτός ο Σεισμός ήταν ένα είδος σωτηρίας για το νησί («σωσμός»), λόγω των συνεισφορών που συσσωρεύτηκαν, βοηθώντας στην επίλυση πολλών οικονομικών ζητημάτων και στην αποκατάσταση της γεωργίας του νησιού. Μετά από πολλά χρόνια κάποιες οικογένειες έλαβαν κρατικά σπίτια με 2 δωμάτια και διάδρομο, ούτε καν τουαλέτα.”
Το ελληνικό κράτος προσέφερε άτοκα δάνεια και υλικά για την ανακατασκευή των σπιτιών και των δημόσιων κτιρίων. Η εκκλησία μας χτίστηκε με τη συμβολή των ανθρώπων του χωριού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες ευρωπαϊκές χώρες συνεισέφεραν οικονομικά. Το νοσοκομείο και το χωριό Κουρκουμελάτα ανακατασκευάστηκαν από τον εφοπλιστή Βεργωτή. Θυμάμαι τον τότε Έλληνα υπουργό Οικονομικών Ξενοφώνα Ζολώτα να λέει ότι αυτός ο Σεισμός ήταν ένα είδος σωτηρίας για το νησί («σωσμός»), λόγω των συνεισφορών που συσσωρεύτηκαν, βοηθώντας στην επίλυση πολλών οικονομικών ζητημάτων και στην αποκατάσταση της γεωργίας του νησιού. Μετά από πολλά χρόνια κάποιες οικογένειες έλαβαν κρατικά σπίτια με 2 δωμάτια και διάδρομο, ούτε καν τουαλέτα.”
“On Thursday 13th September, the military dropped supplies from airplanes, sacks with bread and cans of meat. They dropped the supplies outside inhabited areas, and the supplies would land in the bushes, but we could still find them.
The Greek state offered interest-free loans and materials to rebuild the houses and public buildings. Our church was built with the contribution of village people. The United States and other European countries contributed financially. The hospital and the village Kourkoumelata were reconstructed by the shipowner Vergotis. I remember Greek Finance Minister of the time, Xenofon Zolotas, say that this Earthquake was a kind of salvation for the island (“σωσμός”), because of the support that helped to address financial issues and cater for the agriculture of the island. After many years some families received state homes with two rooms and a corridor, but no toilet. ”
The Greek state offered interest-free loans and materials to rebuild the houses and public buildings. Our church was built with the contribution of village people. The United States and other European countries contributed financially. The hospital and the village Kourkoumelata were reconstructed by the shipowner Vergotis. I remember Greek Finance Minister of the time, Xenofon Zolotas, say that this Earthquake was a kind of salvation for the island (“σωσμός”), because of the support that helped to address financial issues and cater for the agriculture of the island. After many years some families received state homes with two rooms and a corridor, but no toilet. ”
Ατομική εμπειρία
Individual Experience
“Εγώ θυμάμαι με τον προειδοποιητικό σεισμό στις 9 Αυγούστου, βγήκανε κάποιες γυναίκες σχεδόν ημίγυμνες. Αφού κοιμόντανε, φοβηθήκανε και βγήκανε έξω. Μου έκανε εντύπωση, μικρό παιδί 5 χρονών, και ρωτάω τον πατέρα μου, τη μάνα μου, γιατί κυκλοφορούν έτσι; Και μου λένε, φοβηθήκανε. Άλλοι ήτανε κατάκοιτοι και τους βγάλανε έξω. Είχαμε και 2-3 θύματα, θυμάμαι ήρθανε τα αεροπλάνα και τους πήρανε.”
“I remember the warning earthquake on August 9. Some women came out almost half naked. They had fallen asleep, but were terrified [by the earthquake] and went outside. I was only five and this was significant to me, I asked my father, my mother, 'what are they up to half naked like that?' My parents said that they were afraid. Others that were bedridden to be carried out. There were two to three victims, I remember the planes coming to pick them up.”
Προσωπικά ανέκδοτα
Personal Anecdotes
“Όταν έγινε ο σεισμός κατεβήκαμε στο Αργοστόλι. Ο πατέρας μου με το κάρο έβαλε όλη την οικογένειά μας και πήρε και την αδελφή μου που ήτανε παντρεμένη, είχε τρία παιδιά, και κατεβήκαμε στο Αργοστόλι να φύγουμε, να πάμε στην Πάτρα. Συνήθως η μετανάστευση που γινόταν από την Κεφαλονιά γινότανε στην Πάτρα και λιγότερο στην Αθήνα. Εμείς πήγαμε κάτω, έτοιμοι ήμαστε να ανέβουμε στο πλοίο, θυμάμαι μας κερνάγανε λουκούμια στα μικρά παιδιά στην παραλία, η οποία είχε σχιστεί από το σεισμό. Ήρθε το καράβι, ο πατέρας μου είχε βάλει το μουλάρι στην αρχή του Αργοστολίου σε κάτι ελιές και το είχε σχεδόν εγκαταλείψει, το έδεσε μόνο με ένα σχοινί και πήγαμε να φύγουμε. Τίποτα δεν είχαμε εκεί, κανέναν δεν είχαμε. Και ήρθε ο ανιψιός της μητέρας μου που ήτανε πιο μεγάλος και λέει του πατέρα μου «Ρε μπάρμπα, παράτησες το μουλάρι, δεν το λυπάσαι, κοντεύει να ψοφήσει από τη δίψα.» Και λέει ο πατέρας μου «Πάμε όλοι πίσω.» Και επήραμε το μουλάρι και γυρίσαμε πίσω στο χωριό.”
“After the earthquake we went to Argostoli. My father had the whole family in the truck, he took my sister who was married, she had three children, and we went down to Argostoli to leave for Patras. When people left Kefalonia they usually migrated to Patras, less so to Athens. We were just about to get on the ship, I remember young children were given treats on the queue, which had been torn apart by the earthquake. The boat came. My father had left the mule at the entrance of Argostoli, tied to some olive tree with a rope. We had nothing, no one to meet us in Patras. At that point my mother's nephew approached us and told my father "You have forgotten your mule, don't you feel sorry about it, it's about to die of thirst." And my father said "Let's all go back." We took the mule, and we went back to the village.”
Βραχυπρόθεσμος/μακροπρόθεσμος αντίκτυπος
Short/long term impact
“Εσκοτωθήκανε πολλοί στο δικαστικό μέγαρο στο Αργοστόλι. Έπεσε το δικαστικό μέγαρο πάνω τους, έκατσε όλο. Η πείνα ήταν το πιο δύσκολο απ´όλα.. Κάθε σπίτι είχε το φουρνάκι του και ζύμωνε το ψωμί, οι άνδρες πηγαίνανε στα χωράφια. Σιτάρι, ντομάτες, το λάδι και η πατάτα, αυτά βοήθησαν.. Μετά το σεισμό ήταν πιο δύσκολη η πρόσβαση στο νερό.”
“Many people were killed in the courthouse in Argostoli. The building crashed down on them, it just sat down on the ground. Hunger was the worst.. Every house built its own oven and kneaded bread, and the men went to the fields. Wheat, tomatoes, olive oil and potatoes, this is what helped us survive. After the earthquake water access became more difficult.”
Επιβίωση και ανθεκτικότητα
Survival and Resilience
“Δεν είχαμε τίποτα, ούτε να μείνουμε, μας δώσανε κάτι παράγκες ξύλινες, πρώτα μας δώσανε σκηνές, μέναμε 3-4 οικογένειες ο ένας επάνω στον άλλο. Το διαολικό ήτανε ότι 4-5 μέρες μετά έπιασε νεροποντή. Το μόνο καλό ήταν που αναστατώθηκε όλη η φύση, το χώμα, τα πάντα, όποιος φύτευε πατάτα, έβγαζε πενήντα και είχε το χειμώνα κει μεγάλη λαδιά. Ο κόσμος μάζευε ελιές, λάχανα από τα χωράφια και με αυτά ζούσαμε.
Το χωριό μου είχε πολλούς ναυτικούς, και πολλούς στην Αμερική. Οι μισθοί ήταν ίσα ίσα να συντηρήσουν μια οικογένεια˙ ταξίδευαν δύο και τρία χρόνια μέσα στο ίδιο καράβι και μπορούσαν και στέλνανε και ζούσαν οι οικογένειες. Και αυτό έσωσε και το χωριό μου και γενικά όλη την Κεφαλονιά. Στο χωριό μου υπήρχαν 60-80 ναυτικοί, κάθε σπίτι είχε και δυο-τρεις. Στα χρόνια τα δικά μου ετελειώνανε το γυμνάσιο και μετά από 2-3 μέρες εμπαρκάρανε. Ο Βεργωτής εδώ κάτω στα Κουρκουμελάτα είχε 50 καράβια και έπαιρνε Κεφαλονίτες, και για να τους στηρίξει. ”
Το χωριό μου είχε πολλούς ναυτικούς, και πολλούς στην Αμερική. Οι μισθοί ήταν ίσα ίσα να συντηρήσουν μια οικογένεια˙ ταξίδευαν δύο και τρία χρόνια μέσα στο ίδιο καράβι και μπορούσαν και στέλνανε και ζούσαν οι οικογένειες. Και αυτό έσωσε και το χωριό μου και γενικά όλη την Κεφαλονιά. Στο χωριό μου υπήρχαν 60-80 ναυτικοί, κάθε σπίτι είχε και δυο-τρεις. Στα χρόνια τα δικά μου ετελειώνανε το γυμνάσιο και μετά από 2-3 μέρες εμπαρκάρανε. Ο Βεργωτής εδώ κάτω στα Κουρκουμελάτα είχε 50 καράβια και έπαιρνε Κεφαλονίτες, και για να τους στηρίξει. ”
“We had nothing, not even a place to stay, they gave us something wooden shacks, before that we lived in tents. Three to four families would live in a tent, one on top of the other. As if this wasn’t enough, four to five days later rain was just pouring. And, yet, this helped potatos to grow, and olive oil production was great during the winter. People gathered olives, cabbages from the fields and we lived off of them.
My village had many sailors, many of whom traveled to America. The salary was just enough to support a family; they traveled two to three years in the same boat and sent money back to their families. This saved my village, generally, the whole of Kefalonia. In my village there were between sixty and eighty sailors, there were two or three in each family. When someone finished high school, two to three days later they would embark. Vergotis from Kourkoumelata owned something like fifty ships and hired Kefalonians to support them.”
My village had many sailors, many of whom traveled to America. The salary was just enough to support a family; they traveled two to three years in the same boat and sent money back to their families. This saved my village, generally, the whole of Kefalonia. In my village there were between sixty and eighty sailors, there were two or three in each family. When someone finished high school, two to three days later they would embark. Vergotis from Kourkoumelata owned something like fifty ships and hired Kefalonians to support them.”
Επιβίωση και ανθεκτικότητα
Relief Aid
“Δεν είχαμε τίποτα, ούτε να μείνουμε, μας δώσανε κάτι παράγκες ξύλινες, πρώτα μας δώσανε σκηνές, μέναμε 3-4 οικογένειες ο ένας επάνω στον άλλο. Το διαολικό ήτανε ότι 4-5 μέρες μετά έπιασε νεροποντή. Το μόνο καλό ήταν που αναστατώθηκε όλη η φύση, το χώμα, τα πάντα, όποιος φύτευε πατάτα, έβγαζε πενήντα και είχε το χειμώνα κει μεγάλη λαδιά. Ο κόσμος μάζευε ελιές, λάχανα από τα χωράφια και με αυτά ζούσαμε.
Το χωριό μου είχε πολλούς ναυτικούς, και πολλούς στην Αμερική. Οι μισθοί ήταν ίσα ίσα να συντηρήσουν μια οικογένεια˙ ταξίδευαν δύο και τρία χρόνια μέσα στο ίδιο καράβι και μπορούσαν και στέλνανε και ζούσαν οι οικογένειες. Και αυτό έσωσε και το χωριό μου και γενικά όλη την Κεφαλονιά. Στο χωριό μου υπήρχαν 60-80 ναυτικοί, κάθε σπίτι είχε και δυο-τρεις. Στα χρόνια τα δικά μου ετελειώνανε το γυμνάσιο και μετά από 2-3 μέρες εμπαρκάρανε. Ο Βεργωτής εδώ κάτω στα Κουρκουμελάτα είχε 50 καράβια και έπαιρνε Κεφαλονίτες, και για να τους στηρίξει. ”
Το χωριό μου είχε πολλούς ναυτικούς, και πολλούς στην Αμερική. Οι μισθοί ήταν ίσα ίσα να συντηρήσουν μια οικογένεια˙ ταξίδευαν δύο και τρία χρόνια μέσα στο ίδιο καράβι και μπορούσαν και στέλνανε και ζούσαν οι οικογένειες. Και αυτό έσωσε και το χωριό μου και γενικά όλη την Κεφαλονιά. Στο χωριό μου υπήρχαν 60-80 ναυτικοί, κάθε σπίτι είχε και δυο-τρεις. Στα χρόνια τα δικά μου ετελειώνανε το γυμνάσιο και μετά από 2-3 μέρες εμπαρκάρανε. Ο Βεργωτής εδώ κάτω στα Κουρκουμελάτα είχε 50 καράβια και έπαιρνε Κεφαλονίτες, και για να τους στηρίξει. ”
“We had nothing, not even a place to stay, they gave us something wooden shacks, before that we lived in tents. 3-4 families lived in the tents, one on top of the other. As if this wasn’t enough, 4-5 days later rain was just pouring. And, yet, this helped potato production to grow, and olive oil production was great during the winter. People gathered olives, cabbages from the fields and we lived by them.
My village had many sailors, many of whom traveled to America. The salary was just enough to support a family; they traveled two and three years in the same boat and sent money back to their families. This saved my village, generally, the whole of Kefalonia. In my village there were 60-80 sailors, there were two or three in each family. When someone finished high school, 2-3 days later they would embark. Vergotis from Kourkoumelata owned something like 50 ships and hired Kefalonians to support them.”
My village had many sailors, many of whom traveled to America. The salary was just enough to support a family; they traveled two and three years in the same boat and sent money back to their families. This saved my village, generally, the whole of Kefalonia. In my village there were 60-80 sailors, there were two or three in each family. When someone finished high school, 2-3 days later they would embark. Vergotis from Kourkoumelata owned something like 50 ships and hired Kefalonians to support them.”
Επηρεαζόμενα μνημεία
Monuments Affected
“Θα ήθελα πολλά κτίρια να έχουν επιβιώσει από το σεισμό. Από το Αργοστόλι δεν θυμάμαι πολλά, γιατί ήμουν 5 χρονών. Η εκκλησία στο κάστρο που είναι ακόμα πέτρινη. Την έχουνε επιδιορθώσει όμως. Η Αγία Άννα, η εκκλησία του χωριού μας, εκεί που είμαι και επίτροπος και ενορίτης, την κατέστρεψε τελείως και την χτίσαμε εξαρχής, δεν έμεινε τίποτα. Το καμπαναριό ήτανε ψηλό, ο σεισμός ὀμως χτύπησε από κάτω και έπεσε, στάθηκε απάνω στα χαλάσματα και έμεινε όρθιο. Μετά το κατεδάφισαν και χτίσανε άλλο, δεν μπόρεσαν να το χρησιμοποιήσουν.
Εμείς στην ηλικία τη δική μου που είμαστε 25 με 30 χρονών εκάναμε το καρναβάλι στην πλατεία της Λακήθρας, κάναμε τη μάσκαρα, τη λεγόμενη. Εγώ ήμουν καβαλιέρος και η ντάμα κορίτσι, το οποίο το μεταμορφώναμε σε γυναίκα. Τα έβαφαν, οι γυναίκες. Όλα αυτά χαθήκανε, τα γλέντια που κάναμε εμείς. Το Πάσχα είχαμε ένα σύλλογο και στη μέση του χωριού ανοίγαμε 15 λάκκους και ψήναμε το Πάσχα αρνιά. Και από το απόγευμα είχαμε μουσική για όλο τον κόσμο. Ένα Πάσχα επέρασαν λεωφορεία από τα Γιάννενα, τα είδανε όλα αυτά και σταμάτησαν. Μπορείς να μην τους προσφέρεις; Εδώσαμε όλοι τα αρνιά και κρατήσαμε ένα για να φάνε οι δικοί μας οι χωριανοί. Είμαστε φιλόξενοι.. ” >
Εμείς στην ηλικία τη δική μου που είμαστε 25 με 30 χρονών εκάναμε το καρναβάλι στην πλατεία της Λακήθρας, κάναμε τη μάσκαρα, τη λεγόμενη. Εγώ ήμουν καβαλιέρος και η ντάμα κορίτσι, το οποίο το μεταμορφώναμε σε γυναίκα. Τα έβαφαν, οι γυναίκες. Όλα αυτά χαθήκανε, τα γλέντια που κάναμε εμείς. Το Πάσχα είχαμε ένα σύλλογο και στη μέση του χωριού ανοίγαμε 15 λάκκους και ψήναμε το Πάσχα αρνιά. Και από το απόγευμα είχαμε μουσική για όλο τον κόσμο. Ένα Πάσχα επέρασαν λεωφορεία από τα Γιάννενα, τα είδανε όλα αυτά και σταμάτησαν. Μπορείς να μην τους προσφέρεις; Εδώσαμε όλοι τα αρνιά και κρατήσαμε ένα για να φάνε οι δικοί μας οι χωριανοί. Είμαστε φιλόξενοι.. ” >
“I’d have liked to see many buildings survive the earthquake. I don’t remember much of Argostoli, because I was five years old. The stone church at the castle has been repaired. St. Anna, the church of our village, was completely destroyed, and we built it from scratch. The bell tower was tall, and the earthquake struck from below and so it fell on the ground and stayed upright. Afterwards they demolished it and built another one, the original was unusable.
When I was at the age of 25-30 years old, I remember preparing for the carnival at the square of Lakithra, we did the “mascara”. I was partner to a girl who was the dame. Women at the village would put make-up on them. All this was lost, the feasts that we did. During Easter, a cultural club would dig fifteen pits and roast the lambs. And from the afternoon onward we had music. At one time, buses from Ioannina drove through, they saw all this and stopped. How can you not offer them food? We gave away all the lambs and kept one for our own villagers to eat. We are hospitable.”
When I was at the age of 25-30 years old, I remember preparing for the carnival at the square of Lakithra, we did the “mascara”. I was partner to a girl who was the dame. Women at the village would put make-up on them. All this was lost, the feasts that we did. During Easter, a cultural club would dig fifteen pits and roast the lambs. And from the afternoon onward we had music. At one time, buses from Ioannina drove through, they saw all this and stopped. How can you not offer them food? We gave away all the lambs and kept one for our own villagers to eat. We are hospitable.”
Συμβουλές για τις νέες γενιές
Advice for new generations
“Εμείς οι νέοι τότε είχαμε την άμιλλα, αγόρια και κορίτσια. Μαζωνόμαστε, πηγαίναμε να γλεντήσουμε κάπου σε ένα κέντρο στο Αργοστόλι , 60 άτομα. Τώρα δεν υπάρχουν. Θα πάνε ένας-δυο, θα πάνε με τον καφέ τους στο Αργοστόλι και θα κάτσουν τρεις ώρες στην καφετέρια. Ήμαστε επτά μαγαζιά, παντοπωλεία, καφενεία στο χωριό. Εγεμίζαμε κάθε μέρα. Επαίζαμε γκοτζίνα, χαρτιά με τους γέρους για να γελάσουμε, να τους πάρουμε σοκολάτες, και καμιά φορά καμιά φορά εχάναμε επίτηδες για να χαρούν οι γέροι, εκουβεντιάζαμε με τους γέρους, μας άρεσε να μας λένε αυτά του πολέμου που ζήσανε, γιατί ετραβήξανε πολλά, επεράσανε εμφύλιο, Αλβανία. Τώρα δεν υπάρχουν αυτά… Παλιά τρυγάγανε ένα αμπέλι, μαζώνονταν καμιά δεκαριά, και πήγαιναν μετά στον άλλο και βοηθάγανε, ο ένας με τον άλλο. Υπήρχε αλληλεγγύη μεταξύ μας… Αυτό θα ήθελα να θυμούνται οι νέοι.”
“There was fair play back then among the young people, both for boys and girls. We gathered at a club in Argostoli, sixty people. Now this no longer happens. At One or two o'clock old men will have their coffee in Argostoli, and they will sit for three hours at a time at the cafeteria. We used to play cards with the old men and trick them to get chocolates from them, and sometimes we would lose on purpose for the old men to be happy. We would chat with the old men, we enjoyed listening to their stories, because they went through some much, the Civil War, Albania. Now no such things happen…back in the old days people would harvest the vineyards, around a dozen would gather, and then they would go to another vineyard to help out. We had was solidarity. This is what I’d like young people to remember.”
Living Histories is curated by a team of students
and academics at NC State University and in Greece.
More about us
Περισσότερα για εμάς